مبحث اشعار ریتمیک
قالب سوم : واحد ( سنگین )
تعریف : به قالبی می گویند که می توان به واسطه آن آرامشی نسبی به مجلس وارد کرد و هر چه به انتهای واحد نزدیک می شویم این آرامش به هیجان و حماسه نزدیک می شود لذا فاصله ضرب آهنگ ی در این قالب بالنسبه به نوع واحد زیاد یا بسیار زیاد می باشد و نهایتاً قالب واحد به شبه قالبی به نام دو دمه ختم می شود.
تعریف دودمه : از دو دم کوتاه تشکیل شده و باید دو گروه آن را تکرار کنند و با ریتم تک شروع می شود و به ریتم ریز پایان می یابد.
نکته : زمان اجراء قالب واحد ( سنگین ) بعد از زمینه یا نوحه است لذا از آن جایی که قالب نوحه به صورت ایستاده اجراء می شود در اجراء واحد مشکلی نیست اما اگر در جلسه ای قالب نوحه اجراء نشود و فقط به قالب زمینه اکتفاء شود باید بعد از زمینه ، مستمع روی پا بایستد بعد قالب واحد شروع شود .
انواع واحد - واحد به سه دسته تقسیم می شود :
1- واحد سنگین (با ملودی و یا بدون ملودی) که زمان فاصله ضرب آهنگ آن دو برابر واحد جنوبی می باشد لذا موقع اجراء آن مستمع چند لحظه باید دست خود را بالا نگه دارد بعد به سینه بزند .
2- واحد بوشهری ،جنوبی یا سنّتی (با ملودی و یا بدون ملودی) که هر سه نام آن یک معنا را می رساند امّا بسته به رسوم و شهرهای مختلف نام آن متفاوت است و ممکن است در یعضی مناطق نام دیگری هم داشته باشد ولی چون غالبا در شهر های جنوب ایران این مدل از ی بیشتر اجراء می شود معروف به بوشهری یا جنوبی شده است .
3- واحد چکشی(بر مشامم می رسد هر لحظه بوی کربلا .)
تذکّر : قبل از دو دمه یک ترمز شیرین می خواهد و این ترمز چیزی جز یک یا چند دعای کوتاه نیست .
درسنامه چهارم-نکات مهم در اجراء شعر
واحد ,قالب ,اجراء ,ملودی ,سینه ,یک ,می شود ,قالب واحد ,واحد سنگین ,واحد به ,دو دمه
درباره این سایت